Resten van borg Ewsum

Over de route: Deze wandeling draait om de plek waar de machtige familie Van Ewsum ooit woonde. De borg, gebouwd in de vroege middeleeuwen, werd in de 19e eeuw gesloopt. Wat rest is de Donjon uit 1472, met een gedenksteen uit die tijd die herinnert aan de strijd tussen Stad en Ommeland. Het behouden borgterrein is opnieuw ingericht en zeker de moeite waard voor een wandeling. Vergeet niet de theeschenkerij en expositieruimte te bezoeken. Hoewel de borg al anderhalve eeuw geleden is gesloopt, zijn de overblijfselen met veel zorg in stand gehouden en verfraaid. Dit maakt deze locatie een bezoek waard, gecombineerd met een afwisselende wandeling. Vanaf het borgterrein wandel je langs het Boterdiep, ooit een belangrijke vervoersweg, nu een stil kanaal. Via de Toptil ('til' betekent brug) bereik je het wierdendorpje Toornwerd, waar een merkwaardige toren midden op het kerkhof staat. Vervolgens steek je door de velden naar Middelstum, waar een hoog houten bruggetje je naar een oude kerk brengt. Hier bevindt zich ook een poort van Asingaborg, die hier eens heeft gestaan. Na een halve ronde rond de kerk wandel je richting Ewsum door nieuw aangelegde bossen. Historie: Op het dubbel omgrachte terrein stond ooit een machtige borg, te zien op het informatiebord bij de ingang. Alleen de resten van de versterkte geschutstoren zijn overgebleven. Met muren van twee meter dik was de toren bedoeld om de borg te verdedigen tegen de Groningers. Na een periode van verval werd er weer een dak op de toren geplaatst. De eerste borg werd gebouwd rond 1280 door Ewe van Oert en verwoest door de Groningers. De familie woonde tijdelijk in een boerderij totdat in 1472 een nieuw en groter huis gereed kwam, bijgestaan door de bouw van de toren. Uit het opschrift blijkt dat de Groningers het hier niet mee eens waren. De familie noemde zich van Ewsum en droeg als eerste in de provincie Groningen de titel jonker. Het geslacht stierf uit in de vroege 17e eeuw, waarna de borg overging naar de familie Lewe, die in 1650 op de oude burchtplaats een lustslot bouwde, inclusief schathuis en koetshuis. In 1856 werd de borg verkocht door de laatste kasteelheer, baron Edzard Jacob Lewe van Middelstum, en in 1863 gesloopt. Eind vorige eeuw werden het terrein en de landerijen verkocht aan Staatsbosbeheer. De landerijen zijn ingericht met bos en de dubbele Lindelaan is doorgetrokken naar het borgterrein. Ook de beplanting op het borgterrein is hersteld. Het schathuis staat er nog, met een schuur in de stijl van de Amsterdamse School. Startpunt: Parkeerplaats borgterrein, Oosterburen 1, 9991 NB Middelstum. Bron: Wandelen rond Groninger Borgen, L. van Delden, P. Vogelaar.