Niehove, met eerbied te naderen

Wie het niet weet rijdt er gemakkelijk voorbij. Zonder oog voor detail valt het bordje 'Village of Tradition' niet op en gaat er veel verloren. Niehove is als een Zuid-Europees dorp in Groningen, dat met respect benaderd dient te worden. Op een stille dinsdag in maart is het rustiger dan rustig. Is er een middagdutje gaande? Hebben ze de buitenwereld uitgesloten? Vandaag is Niehove een oase van vrede. De eeuwenoude kerk en de huisjes in een kring lijken bescherming te bieden. Plotseling verstoort een schel klokje de rust. Is het tijd voor het middaggebed? Wie weet zullen om twaalf uur zachte stemmen Gods lof zingen. De zon verdrijft de laatste nevel en Niehove lijkt op de 19e-eeuwse schoolplaat van Riekele Prins, felrood, groen, en hier en daar wat blauw en geel. De wierde oogt als een veilige vluchtheuvel, een baken van vertrouwen in een onzekere wereld. Rond 800 na Christus was Niehove de hoofdstad van het Waddeneiland Humsterland. Met nu zo'n 250 inwoners, was het toen de zetel van de proost, vertegenwoordiger van de bisschop van Münster, die kerkelijk en wereldlijk heerste en recht sprak over het Westerkwartier. De overgang naar het christendom verliep stroef. In 754 werd Bonifatius vermoord door een bende uit dit gebied. Zijn discipel Willehad had hetzelfde kunnen overkomen; rond 777 bereikte hij Suxwort (Niehove), en zijn preken over heidense gebruiken wekten woede. Willehad ontkwam door een gelukkige worp van de dobbelsteen. Duizend jaar later, in 1823, negeert student Jacob van Lennep Niehove volledig tijdens zijn voettocht door Nederland, beschreven in "De zomer van 1823." Samen met Dirk van Hogendorp verlaat hij op 22 juni Groningen en richt zich op Zoutkamp. Onderweg noteren ze pas bij Kommerzijl iets over de omgeving. Twee eeuwen later is er weinig veranderd. Hoewel de westkant van Niehove nu een aardgasopslag herbergt, blijft het landschap ongeschonden. Kommerzijl, met zijn korte historische bloei dankzij de 16e-eeuwse zoutwinning door Wigbold van Ewsum, heeft nu een sluis die zijn zeewerende functie in 1876 verloor. Een reddingsboei herinnert aan tijden van gevaar. Via een nog bestaand kerkenpad bereikt de wandelaar Niehove. De vroeger talrijke paadjes van de wierde naar het ontgonnen land zijn grotendeels verdwenen, maar wat overblijft is indrukwekkend. Wie vanuit het zuiden nadert, kan niet anders dan respect voor het verleden voelen. Startpunt: CBS De Rietstek, Wigbold van Ewsumstraat 1, 9882 PM Kommerzijl Bron: Dagblad van het Noorden Foto's: Henk de Haan